TSKB Ekonomik Araştırmalar, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgenin ekonomik durumuna ilişkin tespitler ve yeniden yapılandırılma sürecine yönelik önerileri içeren “Virgül – Deprem Yılı Tek Bir Yıl Değildir” başlıklı yeni raporunu yayımladı. Rapor, depremin etkilerinin sadece bir takvim yılıyla sınırlı olmadığını vurgulayarak, uzun vadeli bir yaklaşımın gerekliliğine dikkat çekiyor.
Uzun Vadeli Etkiler ve Yaklaşımlar
TSKB Ekonomik Araştırmalar’ın raporunda, depremin ekonomik ve sosyal etkilerinin yalnızca yaşandığı yılla sınırlı kalmayacağı ve yeniden yapılanma sürecinin birden fazla yıl gerektirdiği belirtiliyor. Bu kapsamda, 2024-2026 döneminde, “afet bilinci ve hazırlıklılığı” çerçevesinde araştırma ajandası planlanıyor. Böylece, büyük afetler sonrası hızlanması beklenen uluslararası kalkınma finansmanı kaynaklarının doğru gerekçelerle ihtiyaca uygun alanlara yönlendirilmesi hedefleniyor.
Fiziki ve Sosyal Onarımın Önemi
Rapor, deprem bölgesindeki toparlanma sürecinde fiziki imkânların onarılmasının öncelikli olduğunu vurguluyor. Ancak, sadece fiziki onarımın yeterli olmadığı, sosyal ilişkiler ağının da onarılması gerektiğine işaret ediliyor. Bu kapsamda, barınma sorununun çözülmesinin, yer değiştirmek durumunda kalan insanların yeniden işlerine ve memleketlerine dönmesine katkı sağlayacağı belirtiliyor.
Cinsiyet Eşitsizliğinin Derinleşmesi
Raporun bir diğer önemli vurgusu, afetlerin cinsiyet eşitsizliğini derinleştirdiği yönünde. Deprem bölgesinde kadın istihdam oranının ve göreli ücretlerinin azaldığı belirtilerek, kadınların ekonomik hayata katılımının özel bir gündem maddesi olarak ele alınması gerektiği ifade ediliyor.
Stratejik Öneriler
Deprem kentlerinde kapsayıcı kalkınma için çeşitli stratejik önerilere yer verilen raporda, küresel ticaret eğilimlerindeki değişimin itici güçlerinden biri olan yeşil dönüşümün önemi vurgulanıyor. Raporda önerilen stratejiler şöyle sıralanıyor:
- Çevresel Ürünlerin Seçimi: Deprem bölgesinin yeniden yapılandırılması kapsamında çevresel ürünlerin önceliklendirilmesi.
- Yeşil Ekonomik Alan Oluşturulması: Bölgenin bir "Yeşil Ekonomik Alan" olarak kurgulanarak küresel yeşil dönüşüm sürecinde Türkiye'nin rol alabileceği bir üretim üssü haline getirilmesi.
- Tarımsal Sürdürülebilirlik: Sürdürülebilir tarım pratiklerinin yaygınlaştırılarak toprağın karbon depolama kapasitesinin artırılması.
- Karbon Kredisi Üretimi: Toprakta depolanan karbonun, karbon kredisi olarak değerlendirilmesi ve gönüllü karbon kredisi piyasalarında satılması.
- Kapsayıcı İstihdam: Kadın, genç ve engelli istihdamını artıracak, dijitalleşmeye ve yeşil dönüşüme odaklı projelerin geliştirilmesi.
Gelecekteki Adımlar
TSKB Ekonomik Araştırmalar, 2024-2026 döneminde her yıl deprem bölgesindeki toparlanmayı izleyen raporlar yayımlayarak, Türkiye’nin stratejik kalkınma alanlarına odaklanmayı sürdürecek. Raporda yer alacak makroekonomik değerlendirmelerle, deprem bölgesindeki toparlanmanın ilerleyişi ve afet riski dikkate alınarak hazırlanacak içeriklerin paydaşlarla paylaşılması ve yapıcı bir iş birliği ortamının oluşturulması amaçlanıyor.
Bu çalışmalarla, Türkiye’nin afetlere karşı daha dirençli bir yapıya kavuşması ve bölgenin yeniden güçlenmesi hedefleniyor.
